Plan doorbreken dijk verrast Alem





© Foto : Theo Leerintveld - v.v. Alem


Een van de mooiste sportparken van de Bommelerwaard, het complex van v.v. Alem, dient wellicht te wijken om het water van de Maas meer bewegingsruimte te geven.

Een dijkverlegging, het verlagen van tientallen hectare uiterwaard en het doorprikken van de dijk ter hoogte van het voetbalveld. Dat vooruitzicht viel de aanwezigen tijdens het dorpsbezoek van het college van B en W aan Alem rauw op hun dak.
De maatregelen zijn terug te vinden in het Deltaplan Bedijkte Maas. Het Deltaprogramma Bedijkte Maas, met de provincie Noord-Brabant als kartrekker, is er op gericht de Maas meer opslagcapaciteit te bieden en daarmee het achterland te vrijwaren van overstromingen. Nodig met het oog op een veranderend klimaat en een toenemende watertoevoer.

Potentiële Voorkeurstrategie Bedijkte Maas
Regioproces Noord-Brabant en Gelderland
Deltaprogramma Rivieren (17 december 2013)



Beeld van Alem uit het Deltaplan Bedijkte Maas: het openmaken van de afgedamde Maasmeander (17), de dijkverlegging (18) en de verlaging van de uiterwaard (19)

Keuze: Maasmeander Alem doorstroombaar maken of dijkverlegging bij Alem
Rond het "eiland" Alem zijn een tweetal ingrepen mogelijk.
Het gaat hierbij om het doorstroombaar maken van de oude Maasmeander en een dijkverlegging landinwaarts het eiland in. De maatregelen zijn lokaal verschillend qua impact en hebben vanuit de leidende principes zowel argumenten voor als tegen implementatie.

De kenmerken van het open maken van de Maasmeander zijn:
  • ondersteunt gelaagdheid in het landschap, ligt ter plaatse van een deel van een oude meander in het landschap
  • er is mogelijk een meekoppelkans: Zandwinning Marensche Waarden, hoewel de gemeente Maasdriel deze visie niet deelt
  • de maatregel heeft een relatief groot hydraulisch effect, echter de kosten lijken door het DPR (te) laag ingeschat, waardoor nader onderzoek nodig is
  • past niet in de visie van Maasdriel op het uiterwaardengebied
  • draagvlak is afhankelijk van de verplaatsing van jachthaven en voetbalvelden en garantie van bereikbaarheid van het eiland
  • waterstandsverlaging heeft plaats op trajecten (km 180-190) waar het doelbereik lastig met andere maatregelen is te halen, vanwege aanwezigheid van kwetsbare trajecten en ontbreken van andere effectieve rivierverruimingsmaatregelen


De kenmerken van dijkverlegging Alem zijn:
  • bezwaar bij de gemeente Maasdriel. Belangrijk aandachtspunt is de noodzakelijke verplaatsing van 1 tot 3 bedrijven en boerderijen
  • de maatregel doet minder dan het openmaken van de Maasmeander


Beide maatregelen zijn lokaal ingrijpend, echter openmaken Maasmeander heeft meer hydraulisch effect dan dijkverlegging. Bovendien draagt de maatregel veel meer bij aan het doelbereik op het traject van rivierkilometer 180 tot 190. Op dit traject zijn dijkverhogingen niet gewenst en zijn geen verdere rivierverruimende alternatieven voor handen.
Daarbij heeft dijkverlegging op zichzelf te weinig hydraulische effectiviteit om het resterende doelbereik te halen. Dit kan alleen in combinatie met een ingrijpende reeks maatregelen benedenstrooms, zoals het aanpassen van de bruggen bij Hedel en de dijkverleggingen bij Hedel en Hoenzadriel.

Naast de hydraulische argumentatie geldt dat open maken Maasmeander beter in de landschappelijke visie past dan dijkverlegging Alem. Voor beide maatregelen geldt dat ze negatieve consequenties kunnen hebben voor delen van het eiland Alem. Op basis van bovenstaande kenmerken en de huidige inzichten wordt voor het openmaken van de Maasmeander gekozen.
Belangrijke aandachtspunten zijn hierbij de blijvende bereikbaarheid van Alem en nieuwe locaties voor de voetbalvelden en jachthaven. Dit vraagt wellicht aanpassingen aan aanlegplaatsen voor de recreatievaart.

De gemeente Maasdriel heeft aandacht gevraagd voor een alternatief.